سرانه مصرف فرآورده‌های لبنی ایران هشدار برانگیز است
به گفته مدیر روابط عمومی شرکت صنایع شیر ایران (پگاه)، بحران کاهش مصرف لبنیات در ایران ریشه فرهنگی دارد و پیامد تبلیغات دروغین، ضعف فرهنگ‌سازی و پایین بودن سواد رسانه‌ای است.
حمیدرضا طهماسبی‌پور مدیر روابط عمومی شرکت صنایع شیر ایران (پگاه) در مصاحبه با مجله میکروسکوپ
با ابراز تأسف از کاهش سرانه مصرف لبنیات، آن را موضوعی هشدار برانگیز در جامعه امروز می‌داند که باید از زاویه‌ای تازه بدان نگریست. او این مشکل را تنها ناشی از افزایش قیمت‌ها ندانسته و تأکید دارد: قیمت دلیل ثانویه است و دلیل اصلی که چند سالی است در سرانه مصرف خود را نشان داده، پایین بودن فرهنگ مصرف لبنیات است؛ زیرا اگر افزایش قیمت لبنیات کاهش مصرف آن را به دنبال داشت، نباید پیش‌ازاین ایام روند مصرف کاهشی می‌بود.
حال‌آنکه چند سالی است که روند سرانه حکایت از کاهش مصرف دارد و اگر قیمت تنها عامل بود، شاهد افزایش مصرف اقلام خوراکی غیرسالم در شرایطی نبودیم که مرتب رشد قیمت داشته‌اند.
طهماسبی سپس اضافه کرد: اگر مردم به اهمیت مصرف محصولات لبنی آگاه باشند، اولین محصولی که از سبد خانوار کم می‌کنند لبنیات نخواهد بود. حال باید پرسید چه اتفاقی افتاده که سرانه مصرف لبنیات بر اساس آمارهای رسمی تا 80 کیلو پایین آمده، درحالی‌که در کشورهای توسعه‌یافته، 300 کیلوگرم است.
بیماری مرگ خاموش، یک فاجعه ملی
وی در مورد عواقب کاهش مصرف لبنیات گفت: کاهش مصرف لبنیات به معنای کاهش دریافت مواد مغذی چون پروتئین، کلسیم، فسفر و ویتامینها است، بنابراین زمانی که سرانه مصرف لبنیات کاهش می‌یابد در صورت عدم جایگزینی با منابع دیگر برای تأمین این مواد مغذی باید منتظر عواقب آن در سلامتی جامعه باشیم.
او با اشاره به روایت نهادهای رسمی در حوزه درمان و بهداشت اضافه کرد: ما با فاجعه‌ای ملی روبرو هستیم؛ بیماری مرگ خاموش یا همان پوکی استخوان، به دلیل کاهش مصرف کلسیم در ایران به‌سرعت در حال رشد است. اگر نیاز روزانه بدن به کلسیم تأمین نگردد، مغز از کلسیم مغز استخوان استفاده می‌کند تا بتواند به فعالیت خود ادامه دهد و اگر کمبود کلسیم ادامه یابد، استخوان دچار پوکی می‌گردد؛ بنابراین کاهش مصرف لبنیات منجر به کاهش جدی تأمین کلسیم در کشور شده تا حدی که سن این بیماری در خانم‌ها به 30 سال رسیده و اگر برای توقف این روند راه‌حلی اندیشیده نشود باید شاهد مشکلات جدی در این نسل و نسل‌های بعدی و به دنبال آن، هزینه‌های سرسام‌آور درمان در سطح ملی باشیم.
چرا لبنیات ستیزی
طهماسبی‌پور در ادامه با ابراز تأسف از تبلیغات منفی علیه مصرف لبنیات اظهار داشت: در طی دهه اخیر چندین شایعه در راستای لبنیات ستیزی به وجود آمده است؛ مانند شایعه پالم و وایتکس؛ اما هنوز نمی‌دانیم نشانه گرفتن سلامت مردم چه نفعی و برای چه گروهی به دنبال دارد. تبلیغات منفی علیه مصرف لبنیات تا جایی پیش رفته است که برخی خانواده‌ها به نخوردن لبنیات شیر افتخار می‌کنند.
وی با تأکید بر اینکه تقلب یا خلاف برخی معدود، نباید به‌پای کل صنعت سالم لبنیات گذاشته شود، ادامه داد: تولید صنعتی لبنیات زیر نظر وزارت بهداشت و سازمان استاندارد ایران انجام می‌شود. شیر ورودی به کارخانه‌های پگاه تا 11 آزمایش مختلف را پیش از ورود به کارخانه و مصرف می‌گذراند؛ بنابراین اگر برخی معدود تخلف کرده‌اند نباید منجر به بی‌اعتمادی به این صنعت و روی گرداندن از مصرف محصولات سلامت‌محور گردد.
وی با انتقاد از عملکرد و اظهارنظر برخی پزشکان و متخصصان در حوزه لبنیات گفت: اگر لبنیات برای سلامتی بدن مضر است، چه جایگزینی برای آن معرفی شده است؟ آیا بهتر نیست به‌جای حذف لبنیات به توصیه برخی پزشکان سنتی، مانند دیگر مواد غذایی که طبع آن‌ها سرد ادعا شده است، مصلحی هم برای لبنیات معرفی شود تا از سردی آن بکاهد؟ اگر مصرف لبنیات ضرر دارد چرا همچنان در کشورهای پیشرفته مصرف می‌گردد؟ مقایسه شیوع بیماری پوکی استخوان در کشور ما با کشورهای پیشرفته آیا نشانه‌ای از عواقب حذف لبنیات نیست؟ آن‌ها که نخوردن لبنیات را تبلیغ می‌کنند چه از منظر طب سنتی، چه از منظر محیط‌زیست و چه گیاهخواری، چه جایگزینی خوشمزه‌تر، دردسترس‌تر و ارزان‌تر از لبنیات برای تأمین مواد موردنیاز بدن معرفی می‌کنند؟ اگر بدن دیگر نیازی به مصرف لبنیات ندارد، برای تأمین کلسیم روزانه از چه منابعی می‌تواند استفاده کند؟
سواد رسانه‌ای کلید مقابله با تبلیغات منفی
طهماسبی‌پور سپس دلیل موفقیت تبلیغات منفی علیه مصرف لبنیات را ضعف سواد رسانه‌ای دانست و توضیح داد: سواد رسانه‌ای به معنای قدرت تشخیص خبر راست از دروغ است. به‌عنوان‌مثال وقتی یک قطره وایتکس در دریاچه‌ای از شیر می‌تواند آنزیم‌های مفید شیر را برای تبدیل آن به محصولاتی چون ماست و پنیر از بین ببرد و آن را برای کارخانه‌ها غیرقابل‌مصرف گرداند، چرا صنایع باید به شیر وایتکس اضافه کنند؟ یا زمانی که محصولات مختلف با طعم و رقت متفاوت در بازار موجود است، چرا مصرف‌کننده از بی‌مزگی و آبکی بودن شیر انتقاد می‌کند؟ زیرا نمی‌داند که شیر رقیق لزوماً ارزش غذایی پایین‌تری نسبت به شیر غلیظ ندارد بلکه تنها ازنظر میزان چربی متفاوت است. اصلی‌ترین عامل در طعم و بافت شیر چربی است و مصرف‌کننده باید بر اساس نیاز و ذائقه خود، نوع شیر را انتخاب کند. اگر به دنبال طعم قوی‌تر و غلظت بالاتر است، شیر پرچرب انتخاب بهتری است و اگر محدودیت استفاده از چربی دارد، شیر کم‌چرب.
کارخانه لبنیاتی بیش از یک بنگاه اقتصادی است
مدیر روابط عمومی پگاه در ادامه به رسالت صنایع لبنی پگاه اشاره و گفت: تولید لبنیات تنها یک فعالیت و کنش اقتصادی نیست بلکه فعالیتی سلامت‌محور است که وجود آن باعث می‌شود سلامت جامعه حفظ شود و هزینه‌های درمانی کشور کاهش یابد. چنین صنعتی باوجود نظارت سازمان‌های مختلف نمی‌تواند بر ضد سلامتی مردم اقدام کند.
وی در ادامه به برخی فعالیت‌های سلامت‌محور این شرکت اشاره کرد: صنایع شیر ایران، به‌عنوان نخستین کارخانه لبنیات ایران، با همکاری یونیسف برای تأمین لبنیات سالم و بهداشتی در سال 1333 آغاز به کار کرد و همواره پیشتاز توزیع شیر در مدارس و مبدع این فعالیت بود. این شرکت فرهنگ‌سازی مصرف لبنیات را از کودکان آغاز کرد تا در جامعه نهادینه شود. ترویج مصرف دوغ به‌جای نوشابه نیز از دیگر اقدامات شرکت پگاه در راستای رسالت اجتماعی خود بوده است.
وی سپس از روند حال حاضر ابراز نگرانی کرد و افزود: روزگاری بود که برای خرید پنیر وارداتی کوپن داشتیم و آرزویمان بود محصولات متنوع لبنی داشته باشیم، اما امروز که انواع لبنیات موجود است، به دلیل شایعات بی‌اساس و ابهامات، برخی از مردم از صنعت لبنیات و محصولات لبنی روی گردانده‌اند.
هر شهروند، یک رسانه
این کارشناس حوزه ارتباطات راه‌حل متوقف نمودن روند کاهشی مصرف لبنیات را در فرهنگ‌سازی و بالا بردن سواد رسانه‌ای مردم دانست و گفت: صنعتگران باید در حوزه مسئولیت اجتماعی خود با محتوا سازی و تبلیغات مردم را تشویق به مصرف لبنیات کنند. در حوزه صداوسیما و رسانه‌های ملی نیز باید اطلاعات درست به مردم داده شود و در مقابل شایعه‌ها و سخنان غیرعلمی، برخورد درست صورت گیرد. باید جلوی اظهار‌نظرهای غیر کارشناسی در رسانه‌ای که ملی و فراگیر است، گرفته شود و مردم نقض سخنان نادرست را بشنوند.
وی با اشاره به اهمیت بالا بردن سواد رسانه‌ای مردم گفت: بخشی وظیفه رسانه، بخشی دولت‌مردان در حوزه سیاست‌گذاری، بخشی وظیفه صنعت به‌عنوان رسالت اجتماعی و بخشی وظیفه خود ما به‌عنوان یک شهروند است که آگاهی جامعه را بالا ببریم. دولت‌مردان، اصحاب رسانه، صنعت و اهالی دانش باید همکاری کنند تا آگاهی جامعه افزایش یابد و بتواند در مقابل هجمه‌های ایجادشده، اخبار دروغین را بشناسد و خود جلوی شایعه را بگیرد.
او در انتها با تأکید بر اینکه ابزار امروز با دهه 60 و 70 متفاوت است، گفت: همه ما وظیفه داریم به دیگران آگاهی بدهیم. همه مردم باید در حیطه اجتماعی خود احساس مسئولیت و اثرگذاری کنند. هنگامی‌که سلامت جامعه حفظ شود و جیب ملت و دولت برای واردات، تولید و توزیع دارو و خدمات درمانی خالی نشود، قطعاً جامعه با نشاط‌تری خواهیم داشت. همه ما به‌عنوان یک فرد و اگر ابزاری داریم به‌عنوان صاحب ابزار برای ایجاد فرهنگ مصرف لبنیات مسئولیت داریم و نمی‌توانیم تمام این مسئولیت را تنها به دوش دولت بگذاریم. باید دانش و آگاهی جامعه بالا برود تا بتواند انتخاب‌های درست داشته باشد.
درباره ممنوعیت چربی‌های گیاهی و شفافیت اطلاعات برای مصرف کننده در محصولات لبنی از زبان دکتر شهریار دبیریان، عضو هیئت‌مدیره انجمن مدیریت کیفیت ایران بخوانید: شفافیت اطلاعات حق مصرف کننده است
میکروسکوپ را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
