تابوی استفاده از چربی گیاهی در محصولات لبنی
گفتگو با مهدی رافعی، مدیرعامل شرکت صنایع غذایی نگین ارمغان مغان و دکتر عاطفه مستقیم، کارشناس تدوین و نظارت بر اجرای استانداردهای لبنیات : مدیرعامل شرکت صنایع غذایی نگین ارمغان مغان، تولیدکننده محصولات لبنی، چالشی را مطرح می‌کند که گرچه به نظر می‌رسد مربوط به سال‌ها پیش بوده و پرونده آن بسته شده است، هنوز به‌عنوان فرصتی برای صنایع لبنی به قوت خود باقی است. به نظر می‌رسد سلامت یا خطر استفاده از چربی‌های گیاهی در محصولات لبنی بعد از منع مصرف آن به دنبال داستان چربی پالم در ماست، بدون پاسخ دقیق در ذهن تولید و مصرف‌کننده باقی مانده است.
مهدی رافعی مدیرعامل شرکت صنایع غذایی نگین ارمغان مغان معتقد است صنایع جواب مشخصی برای این سؤال نگرفته‌اند که اگر چربی گیاهی مضر است چرا در برخی محصولات می‌تواند استفاده شود. به‌عنوان‌مثال چرا مارگارین که یک چربی گیاهی است به میزان زیاد در دسترس است و تبلیغ می‌شود اما پنیر با چربی گیاهی مجوز تولید ندارد؟
او می‌گوید: ما چربی گیاهی خوب و بد داریم. اگر در گذشته در برخی محصولات نوع نامناسب آن و بدون مجوز استفاده‌شده نباید باعث شود صورت‌مسئله پاک و این فرصت از تولید و مصرف‌کننده گرفته شود. رافعی معتقد است ذهنیت ایجاد شده درباره چربی‌های گیاهی ذهنیت درستی نیست. در حال حاضر در دنیا لبنیات با چربی گیاهی تولید می‌شود و تولیدکننده‌های ایرانی نیز برای صادرات این نوع محصولات مجوز دارند اما در بازار داخلی اجازه فروش آن‌ها را ندارند.
چربی‌ها و روغن‌ها را بیشتر بشناسید:چربی‌ها و روغن‌ها؛ تیغ دو لبه
او در پاسخ به این سؤال که استفاده از چربی‌های گیاهی چگونه فرصتی می‌تواند در بازار لبنیات ایجاد کند توضیح می‌دهد: ازآنجاکه چربی‌های گیاهی ارزان‌تر از چربی‌های حیوانی هستند، استفاده از آن‌ها در محصولات لبنی، برای تولیدکننده می‌تواند امکان تولید محصولات ارزان‌تر و حاشیه سود بالاتری را به دنبال داشته باشد. همچنین می‌تواند محصولات متنوع‌تری با چربی‌های گیاهی به‌ویژه برای مصرف‌کنندگانی که تمایل به مصرف چربی حیوانی ندارند، تولید کند؛ بنابراین استفاده از چربی‌های گیاهی در محصولات لبنی، به تولیدکننده فرصت ارائه محصولات ارزان‌تر و رقابت عادلانه و به مصرف‌کننده امکان انتخاب بیشتر بر اساس نوع و قیمت کالا خواهد داد.
به گفته رافعی در حال حاضر برخی تولیدکننده‌ها که مجوز صادرات محصولات لبنی با چربی گیاهی را دارند آن را در داخل نیز به فروش می‌رسانند بدون آنکه روی برچسب این محصولات استفاده از چربی گیاهی را ذکر کنند؛ بنابراین با داشتن حاشیه سود بالاتر امکان رقابت عادلانه را از دیگر تولیدکننده‌ها و همچنین حق انتخاب را از مصرف‌کننده‌ها می‌گیرند.
وی معتقد است اگر تولید محصولات با چربی گیاهی در داخل نیز مجوز داشته باشد و بر اساس تائید اداره نظارت و استاندارد باشد، این اتفاق نمی‌افتد. بخصوص که استفاده از چربی‌های گیاهی در محصولات لبنی در کشورهای دیگر معمول است و مصرف‌کننده خود انتخاب می‌کند که چه محصولی و با چه قیمتی خریداری نماید.
برای روشن شدن بیشتر این موضوع از دکتر عاطفه مستقیم، کارشناس تدوین و نظارت بر اجرای استانداردهای لبنیات می‌پرسیم که آیا استفاده از چربی‌های گیاهی در محصولات لبنی مجاز است، او در پاسخ به مجوز استفاده از چربی‌های گیاهی در تاپینگ پیتزا، خامه قنادی و بستنی اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: برای این نوع محصولات در داخل مجوز مصرف صادر و نوع چربی گیاهی مجاز هم که مورد تائید اداره نظارت و استاندارد است مشخص شده است و با انجام آزمایش‌های مختلف سلامت آن‌ها تائید شده و قابل‌شناسایی در محصول هستند؛ اما شرط تولید این نوع محصولات با چربی گیاهی این است که روی برچسب کالا به‌طور مشخص ذکر شود که حاوی چربی گیاهی است و از اسامی مورد تائید استاندارد استفاده شود. در مورد محصولات دیگر، مجوز استفاده از آن‌ها در حال حاضر برای مصرف داخل وجود ندارد و فقط برای صادرات مجاز هستند.
وی سپس با اشاره به ذهنیت مردم در خصوص چربی‌های گیاهی می‌گوید: با توجه به مسئله‌ای که چند سال پیش در مورد روغن پالم ایجاد شد، مردم نگران مصرف هر محصولی هستند که پالم دارد؛ اما روغن پالم هم چندین نوع است و درجات مختلفی مرتبط با سلامتی دارد. غیر از پالم چربی‌های گیاهی مجاز دیگری هم هستند که در دنیا در محصولات لبنی استفاده می‌شوند؛ اما در آن زمان استفاده از این نوع چربی به‌وسیله چند تولیدکننده محدود بدون مجوز و بدون ذکر نام آن روی محصول، منجر به ایجاد این ذهنیت شد. بهتر آن است که همه‌چیز عیان و واقعی باشد و تولیدکننده‌ها بر اساس مجوز، تولید کنند و کاملاً به اطلاع مصرف‌کننده برسانند تا مصرف‌کننده خود انتخاب کند که چه محصولی خریداری نماید. نه اینکه حتی مارگارین را که یک چربی گیاهی و البته مورد تائید است به نام کره خریداری کند و متوجه نباشد که چربی گیاهی مصرف می‌کند نه حیوانی.
وی معتقد است نام کره مخصوص چربی حیوانی است و نباید مارگارین به‌عنوان کره معرفی شود تا مصرف‌کننده به‌اشتباه بیفتد. تمامی اطلاعات محصول باید واضح و مشخص در اختیار مصرف‌کننده قرار گیرد و مصرف‌کننده آگاه هم باید به‌درستی انتخاب کند.
عاطفه مستقیم سپس درباره امکان صدور مجوز برای دیگر محصولات لبنی با چربی گیاهی توضیح می‌دهد: اگر صنایع به دنبال بازنگری و صدور مجوز برای محصولات حاوی چربی گیاهی هستند، بهترین راه این است که درخواست خود را به انجمن فرآورده‌های لبنی ارائه دهند تا در کمیته فنی این انجمن بررسی گردد. در صورت موافقت سپس این درخواست به اداره استاندارد و نظارت ارجاع داده می‌شود تا جلسات کلی برگزار و به‌طور کامل بررسی گردد. در صورت موافقت با صدور مجوز، چربی‌های گیاهی مورد تائید معرفی و استاندارد محصولات مرتبط نوشته می‌شود و تولیدکننده‌ها می‌توانند بر اساس آن استاندارد محصول موردنظر خود را با نوع مجاز چربی‌های گیاهی تولید کنند.
درباره ممنوعیت چربی‌های گیاهی و شفافیت اطلاعات برای مصرف کننده در محصولات لبنی از زبان دکتر شهریار دبیریان، عضو هیئت‌مدیره انجمن مدیریت کیفیت ایران بخوانید: شفافیت اطلاعات حق مصرف کننده است
میکروسکوپ را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
