ضدعفونی خطوط تولید مواد غذایی با مواد بومی

 شستشو خطوط و CIP در کارخانه های صنایع غذایی و دارویی بسیار حائز اهمیت است. CIP در کنار ضد عفونی کردن خطوط، با هدف زدودن مواد به جا مانده و بیوفیلم تشکیل شده که خود در بضی موارد می تواند چالش بر انگیز باشد، انجام می گردد. البته این فرایند در ایران بیشتر به روش سنتی انجام می شود.

آیا با توجه به ارزش منابع  طبیعی مانند گاز و آب و همچنین آلودگی های محیط زیستی  ناشی از مواد شیمیایی، همچنان روش های CIP سنتی راهکار مناسبی است؟

شرکت چسب گستر سیرجان یکی از شرکتهای فعال در تولید مواد شوینده و ضد عفونی کننده خطوط تولید مواد غذایی و آشامیدنی است. مواد شوینده و ضد عفونی کننده مصرفی در خطوط تولید که به اختصار به آن CIP و COP گفته می شود، با مواد ضد عفونی کننده که در خانه استفاده می شود متفاوت است. این مواد در حالی که باید با کمترین صرف انرژی خطوط را از ضایعات غذایی تمیز کنند، آثاری از خود باقی نگذارند.

میکروسکوپ با امیر ارجمند، مدیرعامل شرکت چسب گستر سیرجان، درباره شستشوی خطوط کارخانجات به گفتگو پرداخته که با هم می خوانیم.

ما با واردات و سپس تولید چسب های نواری فعالیت خود را آغاز کردیم. بعد از چسب به سراغ محصولات تخصصی در زمینه CIP (تمییز کردن در محل) و COP(تمیز کردن خارج از محل) در صنایع غذایی رفتیم. در آن زمان خطوط تولیدی لبنی با آب ژاول ضد عفونی می شد. در بحث CIP وقتی ماشین آلات مدرن شد دیگر مواد مصرفی برای CIP سنتی جوابگو نبود و لازم به مصرف محصولات مدرن تر بود که هم کارایی خوبی داشته باشد هم با منش و روش برنامه های CIP که خارجی اند هماهنگ باشد. ما در سال 83 با یک شرکت آمریکایی به نام دایورسی مذاکره کردیم و نمایندگی این شرکت را گرفتیم. سپس انتقال تکنولوژی انجام دادیم و تحت لیسانس این شرکت تا کنون 90 درصد تکنولوژی را انتقال دادیم و محصولات را در داخل کشور تولید می کنیم.

 

قبل از اینکه شما نمایندگی این شرکت آمریکایی را بگیرید CIP به چه شکلی در ایران انجام می شد ؟

CIP و شستشوی خطوط کارخانجات از قدیم انجام می شد، ولی با سود و اسید نیتریک و مثل صنعت چاپ به شکل سینه به سینه و سنتی انجام می شد. سیستم CIP را کلا عوض کردیم. اولین بار ما محصول CIP خطوط خاصی مثل پنیر را آوردیم. به این صورت که در آن زمان مواد CIP خط پنیر از همان شرکتی وارد و خریداری میشد که Membrane مربوط به خط تولید پنیر خریداری شده بود. آن زمان ،درحدود 20 سال پیش، محصول وارداتی را لیتری 10000 تا15000 تومان می خریدند و ما تا همین 2 سال پیش ،قبل از گرانی های ناشی از تحریم ها، نمونه ی تولیدی ایرانی اش را با همین قیمت میفروختیم. اینا همه سود آوری برای شرکت های تولیدی بود. هم هزینه ها و ارز بری را  کاهش دادیم و هم تکنولوژی جدیدی آوردیم که نیاز به تعریف و فرهنگ سازی داشت.

 

چند درصد از کارخانه هایی که CIP سنتی انجام می دادند الان محصولات CIP جدید را جایگزین کردند؟

خیلی از شرکت هایی که شستشوی خطوط را به روش سنتی انجام می دادند، هنوز روش خود را تغییر ندادند، بلکه با استفاده از ادتیوها در کنار همان سود و اسید فرآیندشان  را تکمیل کردند. ما هم دنبال این نبودیم که جایگزین کنیم. خب طبیعتا وقتی سود را ارزان میخرند و حتی از پتروشیمی سهمیه دارند چرا بخواهیم این فرصت را از تولید کننده بگیریم. راهکار پیشنهادی ما در بخش شستشو، افزودن یک سری ادتیوها به سود و یا به اسید مصرفی، برای بالا بردن عملکرد اسید و سود است.  در اصل کاری که ما درآن بخش انجام دادیم اصلاح ساختار بود.

 

موقعی که تصمیم گرفتید محصولات نوین CIP را در کشور جایگزین کنید، تقاضایی برای این محصولات وجود داشت یا با فرهنگ سازی بازار این محصولات را ایجاد کردید ؟

نسبتا ما فرهنگ سازی کردیم و بازار را ایجاد کردیم. ما به دفعات این جمله را شنیدیم که کارخانه دار ها می گفتند که ما وقتی از سود و آب جوش استفاده میکنیم تقریبا تمامی باکتری ها را از بین میبریم و نیازی به ضد عفونی نداریم.  افراد را قانع کردیم که به جای استفاده از آب داغ، آب با دمای محیط استفاده کنند، یعنی کاهش انرژی که مخصوصا تامین این گرما در زمستان بیشتر حائز اهمیت است. با این محصول جدید پساب نامطلوب هم نخواهند داشت. یکی از مسائل دیگر این هست که وقتی بار میکروبی در یک کارخانه بالاست، این جزو اسرار اون کارخانه هست و هیچ وقت این مسئله را بیان نمی کنند. ما ابتدا محصول را معرفی میکردیم  و از مزایای آن می گفتیم، بعد کم کم کارخانه ها مشکلات خود را را مطرح می کردند و اعتماد می کردند و ما به آنها  مشاوره می دادیم.

 

شروع استفاده از محصولات CIP از کدام صنعت بود؟

در صنایع غذایی مدرن مثل خطوط بسته بندی تتراپک، آلوپک ،SIG،  شرکت های لبنی، تولید پالپ و به طور کلی شرکت هایی که ماشین الات مدرن و خاص داشته باشند، حضور ما لازم بود. به طور مثال در تکنولوژی تتراپک، فیلر ها جوری هست که امکان باز کردن و استفاده از سود معمولی در کابین فیلر وجود ندارد. چون کابین فیلر قطعات آلمینیومی زیاد دارد و سیاه میشود. همچنین  کار یا شرکتهای چند ملیتی به واسطه ی شناخت و آشنایی که با این محصولات و تکنولوژی های جدید داشتند، راحت تر  و سریعتر بود.

 

استفاده از آنزیم در CIP به چه صورت انجام می شود؟

جاهایی که لازم داریم عامل پپتیدی و پروتئینی  را بشکنیم باید از آنزیم استفاده کنیم. به طور مثال در  پروسس تخم مرغ، دیگر هنگام CIP با سود معمولی جواب نمیگیرند چون پلیت ها تو در تو هستند و امکان دسترسی وجود ندارد.

در بعضی فرآیند ها استفاده نکردن از آنزیم باعث گرفتگی  membrane میشود. که این امر باعث آلودگی میشود و بریکس تولیدات بالا پایین می شود و در نهایت فرمولاسیون بافت محصول مشکل پیدا میکند. به جای اینکه هر 2-3 سال یکبار برای تعویض membrance مبلغی در حدود 35000 یورو هزینه کنید، با بهره گیری از مواد مناسب این زمان به مراتب طولانی می گردد.

 

میکروسکوپ را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید