رهایی از جرم و بوی بد با فن‌آوری‌های بیولوژیک
نیازهای بشر امروز به محصولاتی که تمام جنبه‌های پایداری شامل زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی را دربرگیرد، باعث شده فناوری‌های جدیدی به وجود بیاید تا بتواند این نیازها را پاسخ بدهد. فن‌آوری بیولوژیک یکی از آنها است که استفاده از آن در محصولات پاک‌کننده باعث شده بشر به مزایای بسیاری چون پاکیزگی بیشتر، اثرات زیست‌محیطی مخرب کمتر، هزینه پایین‌تر و سلامت و بهداشت بهتر دست یابد.
محصولات تمیزکننده‌ی سبز که عمدتاً از ترکیباتی چون کشت‌های باکتریایی، آنزیم‌ها و سایر ترکیبات بیولوژیک تشکیل شده‌اند، در اواخر دهه‌ی 1990 پدیدار شدند. از آن زمان به بعد، به طور فزایندهای محبوب شدند، شناخت مصرف‌کننده از آنها بیشتر شد و رشد تجاری داشتند. افزایش تقاضا برای چنین محصولاتی به نوبه خود منجر به نوآوری و توسعه چندین فن‌آوری جدید شد که برخی طول عمر کوتاهی داشته و به‌سرعت ناپدید شدند و برخی دیگر در بازار حضور داشته و به تکامل خود ادامه دادند. بیوتکنولوژی یکی از مهمترین مواردی است که با تحول شرایط بازار، میزان آگاهی مصرف‌کننده و نیز سهم بازار این محصولات، در حال رشد است.
فن‌آوری پیشرفته
اما توانایی تولید محصولات پاک‌کننده بر مبنای بیوتکنولوژی نیاز به دانش و مهارت‌های خاص فن‌آوری دارد که نسبتاً جوان بوده و در بازار بهداشت حرفهای چندان رایج نیست. درحالیکه صنعت محصولات پاک‌کننده ده‌ها سال است که تحت سلطه مواد شیمیایی است. تعداد مواد شیمیایی مورد استفاده در فرمولاسیون محصولات تمیزکننده که امروزه نامطلوب تلقی می‌شوند و حتی در برخی کشورها ممنوع شده‌اند، همچنان رو به افزایش است و با توجه به تأثیرات و نقشی که این مواد در عملکرد محصولات دارند، حذف آنها نیازمند جایگزینی با محصولات یا تکنولوژی مناسب و به همان اندازه و حتی با کارآمدی بیشتر است.
به‌عنوان مثال، تولید محصولات تمیزکننده با مولکول‌های فعال‌زیستی و یا فعال‌سطح نیاز به تدوین فرایندها، رویه‌ها و استانداردهای کیفیت ویژه دارد و ورود بیوتکنولوژی به لحاظ انرژی و منابع، خواه از نظر ابزار تحقیق، تجزیه و تحلیل عملکرد و ارزیابی پایداری و خواه در سطح استانداردها و انطباق با مقررات، نیاز به تعهداتی دارد. در این زمینه تحولات بسیاری رخ داده است و معیارها و فرایندهای اجرا شده اکنون توسط جامعه علمی به رسمیت شناخته شده است و این شرایط باعث ارتقاء تکنولوژی برای یافتن راه‌حل‌های جایگزین در این زمینه شده است.
بُعد تازه‌ای از نظافت با محصولات پاک‌کننده بیولوژیک
در حالی که پاک‌کننده‌های شیمیایی سنتی توانایی انحلال و یا امولسیون کردن آلودگی را دارند، محصولات تمیزکننده بیوتکنولوژی توانایی «شکستن» و از بین بردن آلودگی را از طریق هیدرولیز و تجزیه بیولوژیکی دارند. روش پاک کردن بیولوژیکی علاوه بر اینکه زمان عملکرد مکانیکی کوتاهی دارد حین فرایند تمیز کردن و پس از آن، از مزایای زیادی نیز برخوردار است.
کاهش هزینه حملونقل و مصرف پلاستیک: با استفاده از فن‌آوری‌های بیوتکنولوژی، می‌توان محصولات تمیزکننده‌ای با غلظت بالا تولید نمود که حاوی مقادیر بسیار کمی از مواد شیمیایی (عمدتاً سورفاکتانت‌ها) هستند و می‌توانند قبل از استفاده رقیق شوند. میزان غلظت بالای این محصولات باعث میشود حملونقل و استفاده از پلاستیک کاهش یابد و راندمان بالای آنها امکان رقیق کردن بسیار بالای آنها را فراهم می‌کند و بنابراین میزان مواد پاک‌کننده استفاده‌شده کاهش می‌یابد.
مضرات کمتر زیست‌محیطی: دست‌یابی به پاک‌کنندگی بسیار بالا بدون نیاز به استفاده از pH بالا، عوامل جداسازی‌کننده، بیلدرها، حلال‌ها و سایر موادی که در افزایش بار آلایندگی زیست‌محیطی نقش دارند، با استفاده از فن‌آوری‌های بیوتکنولوژی امکان‌پذیر میشود. برخلاف محصولات پاک‌کننده شیمیایی سنتی که بار آلودگی بالایی دارند، یک محصول تمیزکننده سبز، محصولی است که تأثیرات مخرب زیست‌محیطی بسیار کم‌تری دارد.
برای نظافت حرفهای، فن‌آوری‌های زیستی در حال رشد هستند و ما محصولات بیشتری را با استفاده از سورفاکتانت‌های زیستی مشاهده می‌کنیم. اینها مولکول‌های فعال سطحی‌اند که توسط میکروارگانیسم‌ها تولید می‌شوند و خصوصیات محیطی و عملکردی منحصر به‌فرد و قابل توجه دارند. سایر فن‌آوری‌های زیستی نیز در دست توسعه و در حال معرفی به بازار هستند. به‌عنوان مثال، مواد جدید ضدعفونی‌کننده، به جای ایجاد اختلال در کل فلور میکروبی موجود در محیط، از میکروارگانیسم‌هایی استفاده می‌کنند که پاتوژن‌های میکروبی (باکتریوفاژها) را هدف قرار می‌دهند.
بهداشت و سلامت کارکنان: یک محصول پاک‌کننده سازگار با محیط زیست، مفهوم بسیار گسترده‌تری دارد و پارامترهای زیست‌محیطی ، اجتماعی و اقتصادی را با هم ادغام می‌کند. بنابراین فراتر از تأثیرات زیست‌محیطی، بهداشت و سلامت کارکنان و همچنین هزینه استفاده باید در هنگام توسعه فن‌آوری‌های جدید محصولات پاک‌کننده در نظر گرفته شود. به عنوان مثال، در سال 2000 اولین چربی‌زدای بیولوژیکی خنثی برای تمیز کردن کف آشپزخانه، ثبت، اختراع و به بازار عرضه شد. این محلول رقیق‌شده ضد چربی حاوی کمتر از 0.05 درصد ماده فعال است و کف آشپزخانه را با کارآیی بیشتری نسبت به چربی‌زداهای قلیایی سنتی حاوی 25 برابر مقدار مواد فعال، چربی‌زدایی می‌کند. علاوه بر این، استفاده از این محصول برخلاف چربی‌زداهای شیمیایی قلیایی، سطح موردنظر را لغزنده نمی‌سازد و به دلیل خاصیت غیرخورندگی، خطر سوختگی پوست یا چشم را به‌همراه ندارد.
بنابراین می‌توان گفت مواد ضدعفونی‌کننده تولید شده با فن‌آوری‌های بیوتکنولوژی مستقیماً در کاهش خطرات مرتبط با کارکنان نظافتی، نقش و بر جنبه‌های محیطی و اجتماعی تاثیر مستقیم دارند.
کاهش هزینه: یک محصول تمیزکننده که به نفع محیط زیست و سلامت کارگران است، در صورت داشتن دوز مصرفی بالاتر نسبت به محصولات شیمیایی سنتی، نمی‌تواند راه‌حل پایداری باشد. اما استفاده از فن‌آوری‌های زیستی امکان تولید محصولات تمیزکننده‌ای را فراهم می‌آورد که جنبه محیطی را به‌گونه‌ای موثر با جنبه اقتصادی ادغام می‌کند. از آنجا که به‌عنوان مثال، کشت‌های باکتریایی و عصاره‌های آنزیمی حتی در غلظت‌ها‌ی بسیار کم، عمل تمیزکنندگی فوق‌العاده و طولانی‌مدتی دارند، محصولات پاک‌کننده بیولوژیکی را می‌توان به میزان زیادی رقیق کرد و در نتیجه علاوه بر حفظ کارایی بالا، هزینه را به میزان قابل‌توجهی کاهش داد.
کاهش بو: محصولات تمیزکننده بیولوژیکی به دلیل نحوه عملکرد و توانایی استخراج مقدار بیشتری آلودگی از سطوح، توانایی کاهش بو را دارند. به‌خصوص در مورد سطوحی که متخلخل هستند و تمیز کردن آنها دشوار است. به‌عنوان مثال حذف بوی نامطلوب یکی از مشکلات همیشگی در سرویس‌های بهداشتی است و راه‌حل‌های مرسوم، هرگز مسئله را حل نمی‌کنند. توزیع گسترده خوشبوکننده‌های هوا برای پوشاندن بوی نامطلوب، استفاده از کف‌شوی‌های دوار و استریپ کف، برای از بین بردن عمیق جرم‌ها و آلودگی‌ها، به طور کامل موثر نبوده است. استفاده از خوشبوکننده‌ها مضر و به دور از راه‌حل‌های پایدار است. این محصولات اساساً ترکیبات آلی فرار(VOCs) هستند و به کاهش کیفیت هوای داخل منجر می‌شوند. آنها همچنین باعث بروز ناراحتی و علائم متعددی می‌گردند که به‌عنوان Sick Building Syndrome شناخته می‌شوند. استفاده بیش از اندازه و نامعقول این محصولات خوشبوکننده غالباً شکایت اطرافیان را نیز به دنبال دارد.
اما با کمک یک محصول بیولوژیکی، می‌توان تمام سطوح سرویس بهداشتی از جمله کف را تمیز کرد. استفاده از این محصول باعث میشود تا جرم جمع شده در طول سال‌ها، که منبع اصلی بوی بد است، از خلل و فرج سطح خارج شود. پس از چند روز استفاده، بوی بد به‌تدریج از بین می‌رود. این روش امکان تمیز کردن بهتر سطوح را فراهم می‌آورد، اما مهم‌تر آنکه می‌توان با استفاده از آنها از شر مواد خوشبوکننده هوا نیز خلاصی یافت.
سخن آخر اینکه، ما به فن‌آوری‌های جدیدی نیاز داریم که راه‌حل‌های واقعی و پایدار برای مشکلات زیست‌محیطی و اجتماعی مرتبط با نظافت حرفهای ارائه دهند. بیوتکنولوژی نمونه خوبی از سهم فناوری و ابتکار در این زمینه است.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/ S0278691517306270
درباره شوینده‌های پروبیوتیک بیشتر بخوانید: پروبیوتیک ها به خدمت نظافت می‌آیند
میکروسکوپ را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
