راه‌حل بحران دامپروری در ایران: مهاجرت به دامداری صنعتی
به گفته یک دامدار صنعتی، ایران با وجودی که ازنظر تعداد دام سبک در دنیا مقام پنجم را دارد، ازنظر دامپروری صنعتی و صادرات محصولات آن اعم از شیر و گوشت از هیچ جایگاهی در دنیا برخوردار نیست. درحالی‌که که ظرفیت بالایی برای توسعه پایدار اقتصادی با پرورش صنعتی دام‌های سبک پربازده وجود دارد.
مهاجرت از دامداری سنتی به پیشرفته
صالح ونکی، رئیس هیئت‌مدیره شرکت ویرا بهپرور که توسط سازمان جهاد کشاورزی به‌عنوان یکی از 8 هسته ژنتیک گوسفند ایران شناخته‌شده و قادر به فروش دام‌های دومنظوره پربازده و راه‌اندازی واحدهای دامداری صنعتی است، در مصاحبه با میکروسکوپ در خصوص لزوم پرورش دام‌های پربازده گفت: تنها با تغییر دامداری سنتی به صنعتی می‌توان دامپروری را از وضعیتی که اکنون دچار آن است رهایی بخشید.
او سپس با اشاره به سیکل معیوبی که دامداری سنتی دچار آن شده است توضیح داد: دام سبک بومی، دامی کم بازده است. بدین معنا که در مقایسه با هزینه نگهداری، درآمد قابل‌توجهی ایجاد نمی‌کند، بنابراین نمی‌تواند سودده باشد و بهره کافی به دامدار بدهد. دامدار نیز برای کاهش هزینه‌ها، چون قادر نیست از حجم خوراک دام خود بکاهد، به خوراک ارزان‌تر روی می‌آورد و حتی در فصولی که امکان آن وجود داشته باشد، از مراتع به‌عنوان منابع خوراک رایگان استفاده می‌کند؛ اما در مقابل، تعداد بره، مقدار و کیفیت محصول دام به‌گونه‌ای نیست که سود قابل‌توجهی عاید دامدار نماید، بنابراین این چرخه معیوب تکرار می‌گردد و با توجه به افزایش مرتب هزینه‌ها، دامدار هیچ‌گاه نمی‌تواند از این چرخه خارج شود و درنهایت به ورشکستگی می‌رسد.
اما با اصلاح نژاد و پرورش دام‌های پربازده، دامدار می‌تواند به تعداد بره و میزان شیر بیشتری دست یابد و بنابراین با منابع درآمد بیشتر، گرچه ممکن است در شرایطی به حداقل سود برسد، وارد وضعیت ضرر دهی نمی‌گردد و با تعدیل قیمت نهاده و محصولات خود می‌تواند به سوددهی مناسب بازگردد.
وی با اشاره به لزوم حفظ نژادهای بومی کشور، افزود: نژادهای بومی ما ذخایر ژنتیکی کشور هستند که بایستی حفظ شوند، اما ترویج پرورش نژادهای اصلاح‌شده پربازده برای رسیدن به دامپروری سودده ضروری است.
او سپس برای روشن شدن تفاوت بازدهی دام پربازده و کم بازده توضیح داد: اگر پرورش 100 رأس دام کم بازده را در نظر بگیرید، دامدار سنتی می‌تواند سالیانه ۸۰ بره قابل‌فروش و حداکثر ۱۲۰ کیلو در هر دوره شیردهی از این 100 رأس به دست آورد؛ اما با پرورش دام پربازده همین تعداد بره می‌تواند از تنها حدود 40 دام پربازده به دست آید، با حدود 6 برابر شیر که می‌تواند منبع درآمد قابل‌ملاحظه‌ای برای دامدار ایجاد نماید. کاهش تعداد دام از 100 به 40 رأس به معنای نیاز به حجم خوراک کمتر تا کمتر از نصف و فضای نگهداری کمتر در مقایسه با 100 رأس دام سنتی است؛ بنابراین دامدار می‌تواند برای خوراک بیشتر هزینه کند و باکیفیت مناسب‌تری در اختیار دام قرار دهد. تعداد کمتر دام، کیفیت بالاتر خوراک و محیط امن نگهداری که باعث کاهش خطرات پیش روی دام می‌گردد، می‌تواند دامدار را به سود بیشتر و کیفیت بالاتر محصولات برساند؛ بنابراین دامدار می‌تواند با تعداد رأس کمتر، دامی سالم‌تر، تعداد بره و مقدار شیر بیشتر باکیفیتی بالاتر به دست آورد که نه‌تنها به‌خوبی جبران هزینه‌ها را نموده، بلکه دامپروری را به معنای واقعی تبدیل به فعالیتی پایدار ازنظر اقتصادی و زیست‌محیطی می‌نماید.
رئیس هیئت‌مدیره این هسته ژنتیک دام سبک کشور سپس در پاسخ به این سؤال که چرا دامپروری صنعتی علی‌رغم تمام این مزایا هنوز فراگیر نشده است، پاسخ داد: برای ترویج این امر، نیاز به فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی باهدف اعتمادسازی وجود دارد؛ زیرا گذشته از اینکه بسیاری از دامداران سنتی با سودمندی‌های این نوع دامداری آشنا نیستند، به دلیل اینکه برخی نژادهای معرفی‌شده در سال‌های گذشته مناسب اقلیم ایران نبوده و بازدهی مناسب نداشته‌اند، دامدار سنتی اعتماد خود را از دست داده و تمایل به هزینه کردن برای خرید نژادهای پربازده ندارد؛ اما درصورتی‌که نژاد پربازده مناسب اقلیم ایران معرفی شود می‌تواند در ترویج دامپروری صنعتی مؤثر باشد.
او سپس با تأکید بر اینکه جهاد کشاورزی مهم‌ترین سازمانی است که می‌تواند این اعتمادسازی را ایجاد کند، افزود: این مهم از سال‌ها پیش به‌عنوان راه برون‌رفت از چرخه معیوب دامداری سنتی ایران در جهاد کشاورزی شناخته‌شده و اقداماتی هم برای اصلاح نژادهای بومی، واردات نژادهای پربازده و ترویج فرهنگ دامپروری صنعتی و دامداری پیشرفته با کمک بخش خصوصی انجام شده است؛ اما هنوز تعداد این دام‌پروری‌ها کم است و برای افزایش تعداد آن‌ها تلاش و حمایت بیشتری از سمت دولت و جهاد کشاورزی نیاز است.
رئیس هیئت‌مدیره ویرا بهپرور در پایان با تأکید بر اینکه فعالیت‌های اقتصادی ارزشمندتر آن‌هایی هستند که توسعه پایدار اقتصادی را به دنبال دارند، گفت: شرکت ویرا بهپرور تلاش نموده تا در کنار فعالیت اقتصادی، با ترویج دامداری صنعتی، رسالت اجتماعی خود را به انجام برساند و در این راستا همکاری‌های مؤثری با جهاد کشاورزی داشته است که امید دارد به‌زودی به توسعه گسترده کشور در این عرصه منجر گردد.
بیشتر بخوانید: کشتار نژادهای مولد؛ فاجعه‌ای در صنعت دامپروری
ما را در اینستاگرام دنبال کنید.
