تجربه کاری خوب، حق همه کارکنان در محیط کار است
تجربه کاری خوب، نیاز مهم نسل کاری امروز و آینده است و سازمانی که نتواند این تجربه را برای کارکنان ایجاد کند، نمی‌تواند نیروهای کار خوب را جذب و حفظ نماید.
دکتر حمزه خواستار، عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت دانشگاه خوارزمی، روز 18 آبان ماه 1401 طی نشستی به مناسبت روز ملی کیفیت، درباره اهمیت کیفیت زندگی کاری و تجربه کارکنان (Employee Experience) سخن گفت و تأکید کرد: ما امروز با نیروی کار متفاوتی روبرو هستیم؛ نیرویی که برخلاف نسل قبل به دنبال تجربه کاری خوب است و برایش مهم است ساعت‌های کاری خود را چگونه بگذراند و ما اگر نتوانیم یک تجربه خوب برای این نسل ایجاد کنیم، دچار کمبود نیرو خواهیم شد.
نیمی از عمر فعال افراد در محیط کاری می‌گذرد
وی سپس توضیح داد: کارکنان روزانه حداقل 8 ساعت خود را در محیط کار می گذرانند و با در نظر گرفتن متوسط ساعت‌های فعال زندگی، حداقل 50 درصد از زمان فعال آنان در محیط کار می‌گذرد، بنابراین حق کارکنان است که فضای کار با کیفیتی هم از نظر فیزیکی و فن‌آورانه و هم از نظر ارتباطات سازمانی داشته باشند.
او با اشاره به عصر ارتباطات افزود: در دوره‌ای که ارتباطات از طریق پیام‌رسان‌ها و سیستم‌های اینترنتی گسترش یافته و افراد حتی پس از ترک محیط فیزیکی شغل خود، درگیر کار هستند، طراحی یک زندگی کاری با کیفیت حق همه کارکنان است. اما این مسئله به خودی خود اتفاق نمی‌افتد و همانند تجربه‌ای که برای مشتری طراحی می‌شود، برای کارکنان نیز باید یک تجربه خوب کاری طراحی شود.
تجربه کارکنان از محیط کار یک فرایند مستمر است
خواستار سپس تجربه کارکنان از محیط کار را چنین تعریف کرد: منظور از تجربه کارکنان در محیط کار، دانش ضمنی حین کار نیست بلکه برداشت ها و احساسی است که کارکنان از محیط کار در نتیجه تعاملات خود با سازمان به دست می‌آورند. این شامل حس و حالی که از محیط کار می‌گیرند و تجربیاتی که به دست می‌آورند نیز می شود. این تجربه از لحظه‌ای که فرد آگهی استخدام را می‌بیند تا لحظه‌ای که سازمان را ترک می‌کند، ادامه دارد. بنابراین ایجاد تجربه یک موضوع تقویمی و محدود به یک روز کار نیست بلکه یک موضوع مستمر و ادامه‌دار است و تنها در صورت این استمرار سازمان می‌تواند انتظار خروجی مناسب را داشته باشد. یک تجربه کاری خوب باعث بالا رفتن عملکرد، رفتارهای داوطلبانه مثبت و کاهش تمایل به غیبت و ترک کار می‌شود.
پنج بعد مهم در تجربه کارکنان
عضو هیئت علمی دانشگاه مدیریت خوارزمی در ادامه با اشاره به پژوهش انجام‌شده در شرکت IBM در خصوص تجربه کارکنان در محیط کار[1]، پنج شاخص ارائه شده برای اندازه گیری و ارزیابی این تجربه را معرفی کردد. این پنج شاخص به شرح زیر هستند:
- تعلق: به این معنا که فرد احساس کند عضوی از این گروه و سازمان است.
- هدف: فرد احساس کند کاری که انجام می‌دهد اهمیت دارد و منجر به هدفی مشخص می‌شود
- دستاورد: فرد خروجی کاری را که انجام داده است می‌بیند و احساس توفیق و موفقیت می‌کند؛ این شاخص به شناخت انگیزه‌های اجتماعی و توفیق‌طلبی مرتبط است.
- احساس خوشایند در محیط کار: به معنای شادی (Happiness) در محیط کار است و نشر احساس خوشایند و مثبت همراه با توسعه و ارتباط سازمانی درست است.
- نشاط: که به معنای وجود اشتیاق و هیجان در کار است.
بیشتر بخوانید: کیفیت زندگی کاری
عملکرد بالا و کاهش تمایل به ترک خدمت، دستارودهای تجربه کاری خوب
خواستار سپس اشاره کرد که خروجی این پژوهش نشان داد که 25 درصد از افرادی که بالاترین تجربه کار را بر اساس پنج بعد بررسی شده در محیط کار داشتند، عملکرد کاری 96 درصدی نشان دادند، درحالی‌که 25 درصد از کارکنانی که پایین‌ترین تجربه کاری را داشتند، عملکرد 73 درصدی نشان دادند.
همچنین 25 درصد اول تجربه کاری تنها 21 درصد تمایل به ترک خدمت داشتند، درحالی‌که 25 درصد آخر، 44 درصد تمایل به ترک خدمت داشتند؛ این یعنی دو برابر اختلاف بین چارک اول و آخر در این زمینه وجود دارد.
وی همچنین درباره تمایل به ترک کار توضیح داد: ممکن است این تمایل تبدیل به سکوت سازمانی گردد؛ به این معنا که فرد حس و حال خوبی در شغل کنونی ندارد اما به دلیل کمبود مهارت فردی یا وضعیت کلی اقتصاد و صنایع، شغل بهتری هم در مقایسه با شغل حال حاضر خود پیدا نمی کند، بنابراین سازمان را ترک نمی‌کند اما بازدهی کار خود را به حداقل می‌رساند و در فرایندها و تصمیم گیریهای سازمانی مشارکتی ندارد و دچار سکوت سازمانی می شود.
کارکنانی که تمایلی به رفتارهای داوطلبانه ندارند
عضو هیئت علمی دانشگاه مدیریت خوارزمی سپس درباره رفتارهای داوطلبانه نیز اضافه کرد: منظور از رفتارهای داوطلبانه رفتارهایی است که در شرح وظایف کارکنان نیستند و در مقابل انجام آن‌ها به کارکنان پاداشی داده نمی‌شود، اما انجام این رفتارها به نفع سازمان است و پیامدهای مثبتی دارد. نتیجه پژوهش انجام شده IBM نشان داد که 25 درصدی که بالاترین تجربه را از محیط کار خود داشتند، 95 درصد به رفتارهای داوطلبانه تمایل نشان دادند، درحالی‌که این میزان تمایل به رفتارهای خارج از نقش رسمی برای 25 درصدی که پایین‌ترین تجربه کاری را داشتند، تنها 55 درصد بود.
این گزارش را می‌توانید از میکروسکوپ دانلود کنید: Employee Experience-IBM
لزوم طراحی تجربه کاری خوب برای سازمان‌ها
در انتهای این نشست، خواستار با تأکید بر لزوم طراحی محیط کاری با کیفیت افزود: طراحی و خلق تجربه کارکنان یک موضوع لوکس و نیاز آینده سازمان‌ها و شرکت‌ها نیست، بلکه چالشی مربوط به زمان حال است. همین امروز استخدام‌کنندگان و کارفرمایان با کمبود نیروی کار باکیفیت روبرو هستند. این نیروها دنبال موسسات با تجربه کاری خوب هستند و اگر نتوانیم چنین تجربه‌ای را برایشان ایجاد کنیم، نمی‌توانیم نیروی کار خوب جذب کنیم و دچار کمبود نیرو و بحران‌های متعاقب آن خواهیم شد؛ چیزی که در حال حاضر هم در بسیاری از صنایع و خوشه‌های صنعتی با آن روبرو هستیم. بنابراین با درک اهمیت این موضوع باید به دنبال طراحی محیط‌هایی باشیم که تجربه کاری خوبی برای کارکنان ایجاد می‌کنند.
[1] https://www.ibm.com/downloads/cas/JDMXPMBM
میکروسکوپ را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
